Domain bildiğiniz gibi icann tarafından belirtilmiş bazı kurallar ve argümanlar doğrultusunda satılır ve yönetilir.
Bir domaini siz aldığınız anda hangi kayıt (register) firmasından almış olursanız olun bu domain temel olarak icann'a kayıt edilir.
Icann da merkez olmasının hakkını vererek hem domain sahiplerinin haklarını koruyacak, hem de domain almak isteyenleri bilgilendirecek kurallar dizisi koymuştur.
Bizi ilgilendiren kısmı ise domainin ne kadar süre ile alınabileceği, ne kadar süre kullanılabileceği ve eğer domain yenilenmezse ne zaman düşeceği (yeniden alınabilir hale geleceği)
Öncelikle anlamamız gereken kısım şu;
Bir domain tek seferde 1 yıl ile 10 yıl arasında kayıt edilebilir.
Bu süre zarfında siz domain'e herhangi bir firma üzerinden whois çekerseniz göreceğiniz domain durumu 'Registered' dir. ve UpdateTime değeri domainin en son nameserver değişiklik bilgisini gösterir.
Domain satın alınan sürenin sonuna ulaştığında yani 1 ile 10 yıl arasındaki süre tamamlandığında 'expired' olur yani süresi dolmuş olur.
Domain süresi dolduğu zaman ise 'Auto-Renew Grace Period' dönemine geçer. Bu süre maksimum 45 gündür. Bu süre zarfında domaini almış olan kişi domainin süresini uzatabilir veya başka bir hesaba transfer edebilir. Bu da domain sürecini başa döndürür.
Bu süre sonunda domaini almış kişi halen daha domainini uzatmamış ise domain 'Redemption Grace Period' durumuna geçer. Bu durum domaini alan kişinin domaini uzatmış olmayı unutsa bile tekrar kayıt edebileceği anlamına gelir. Redemption Grace Period süresi maksimum 30 gündür ve bu 30 gün içerisinde domaini kayıt eden süreyi uzatmak istediği zaman yaklaşık 169$ kadar bir ücreti gözden çıkartmak zorundadır.
Domain bu kadar süre zarfında hala kayıt edilmemiş ise artık başkaları tarafından ve domain kayıt firmaları tarafından (backorder vs..) kayıt edilebileceği son döneme geçmiştir yani 'pending delete' bu süre ise 5 gündür. 5 iş gününün sonunda domain herkes tarafından alınabilecek duruma gelecek demektir.
Kısaca takvimi özetlersek.
Domain 1-10 yıl arası alındı ve uzatılmadı;
'Auto Renew Grace Period' : 45 gün. Domain sahibi domaini hala alabilir.
Bu sürede domaini almadı;
'Redemption Grace Period' : 30 gün. Domain sahibi yüksek ücret ödeyerek domaini hala alabilir.
Bu sürede de domaini almadı;
'pending delete' : 5 gün. Bu süre zarfında domain sahibi dahil kimseyi domaini alamaz ama 5 iş gününün sonunda domain herkes tarafından alınabilir konuma gelir.
Yani expired süresine 80 gün eklerseniz domaini alabileceğiniz günü net olarak tespit edebilirsiniz.
Peki bu süre %100 mü ?
Yani 80 günün sonunda domaine kavuşabilecek miyim ? Ben olsam işimi şansa bırakmam ve domaine sürekli whois çekerek durumunu kontrol ederim. Yapacağınız basit bir tarih veya hesap hatası domaini başkasına kaptırmanız anlamına gelebilir.
Bu süre zarfında dikkat etmeniz gereken en önemli husus updated time değeri.
Yani bir domaine whois çektiniz durumu 'pending delete' ise bu domain, Updated Time değerinden 5 iş günü sonra düşecektir.
Bir örnek ile açıklamak gerekirse;
Domain kayıt tarihi: x.x.2010
Domainin düşüş tarihi: x.x.2012
Domain durumu: pending delete
Updated Time: 17.01.2013
Bu durumda bu domainin pending delete durumu 17.01.2013 + 5 = 22.01.2013'e kadar devam edecektir ve 23.01.2013'de herkes tarafından kayıt edilebilir hale gelecektir.
Türkiye saati ile;
com uzantılı domainler 21:00 - 22:00 arasında
net uzantılı domainler 20:00 - 21:30 arasında
org uzantılı domainler ise 16:00 - 18:00 arasında
düşer bu saatler arasında o gün domain sırası gelip düşmemiş yani silinmemiş ise ertesi gün %100 aynı saatler arasında düşer.
Domaini backorder firmalarına kaptırmamak için ilgili saatten sonra bi auto-refresh yapan browser yardımıyla almayı denemenizi öneririm.
Şu anda vaktim olmaması nedeniyle domainin tam düşeceği tarihi veren bir script yazamıyorum ama ilk fırsatımda böyle bir script yazıp domainin tam olarak hangi gün, saat kaç ile kaç arasında düşeceğini belirten bir uygulama yazıp, kullanımınıza sunmaya çalışacağım.
Sormak istediğiniz soruları veya hatam var ise yorum sistemiyle iletişime geçebilirsiniz.